Dom Długosza - Muzeum Diecezjalne w Sandomierzu » Dom Długosza

Muzeum Diecezjalne w Sandomierzu

www.domdlugosza.sandomierz.org

Prezentujemy fragment Pucharu z monogramem „X.J.G.”

(szkło szlifowane i rytowane, listr różowy i niebieski,

Czechy lub Śląsk, poł. XIX w., wys. 20, 5cm).

Puchar jest pamiątką po ks. Józefie Gackim, a do zbiorów Muzeum Diecezjalnego, które mieściło się wówczas w kapitularzu katedry sandomierskiej, przekazał go ks. Jan Kanty Gajkowski (1866-1919).

Ks. Józef Gacki, (1805-1876), pijar, od 1838 r. administrator, a następnie proboszcz parafii Jedlnia. Początkowo włączył się w działalność patriotyczną w czasie powstania listopadowego. Na wieść o powstaniu listopadowym przerwał studia, które odbywał w Berlinie i wrócił do Warszawy, gdzie włączył się w działalność Towarzystwa Patriotycznego. Jako kapelan wyruszył z korpusem gen. Dwernickiego na Wołyń. Udało mu się zbiec z miejsca internowania i w maju 1831 r. powrócił do Warszawy. Uniknął zesłania na Syberię. Był to czas, kiedy po śmierci biskupa Burzyńskiego, rządy w diecezji sprawowali administratorzy: sufragan Aleksander Dobrzański (zm. w 1831 roku), a następnie Klemens Bąkiewicz, biskup nominat od 1842 roku. Obaj w czasie powstania listopadowego byli wielkimi orędownikami sprawy narodowej. W katedrze „za pomyślność wojny z Moskalami” przez trzy niedziele śpiewano pieśni błagalne. „Na potrzeby Ojczyzny” oddano srebrne kielichy, lichtarze i część monstrancji. W niełatwych czasach powstania styczniowego, kiedy posługę sprawował bp Michał Juszyński, a do powstania rwali się jego niepełnoletni podopieczni, klerycy z Seminarium Duchownego, władze rosyjskie nałożyły kontrybucję na prałatów i kanoników katedry sandomierskiej, ale zarządzenie to objęło zarówno księży mieszkających w Sandomierzu, jak i w różnych parafiach diecezji sandomierskiej. Ks. Józef Gacki został aresztowany za kontakty z powstańcami, w dniu 24 stycznia 1863 r. W 1867 r. został pozbawiony praw do piastowania urzędów i godności kościelnych.

Bibl. U. Stępień, T. Giergiel, Dzieje i sztuka dawnej kolegiaty, obecnie katedry sandomierskiej, w: Bazylika katedralna pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Sandomierzu, Sandomierz 2014.

Z kolekcji Muzeum...

Godziny otwarcia:

sezon zimowy: (od 16 X do 30 IV ) od wtorku do soboty: 9.00 - 15.30
niedziele i święta: 13.30 - 15.30 (ostatnie wejście o 15.00)

sezon letni: (od 1 V do 15 X) od wtorku do soboty: 9.00 - 16.30

niedziele i święta: 13.30 - 16.30 (ostatnie wejście o 16.00)