FVNEBRIS POMPAE, AC CENOTAPHII, QVOD SIGISMVNDO AVGVSTO POLONORVM REGI A POLONICA NATIONE ROMAE IN AEDE DIVI LAVRENTII IN DAMASO QVARTO ID. NOVEMBER MDLXII EXCITATVM […], Tomasz Treter (1547-1610), Rzym, 1572, miedzioryt, 46x35cm.

Rycina przedstawia castrum doloris króla Zygmunta Augusta, wystawione w kościele San Lorenzo in Damaso w Rzymie w dniu 10 listopada 1572 r.

Zygmunt August, ostatni król polski z dynastii jagiellońskiej, zmarł 7 lipca 1572 roku w Knyszynie. Pierwsze uroczystości żałobne za polskiego władcę, w których uczestniczyli duchowni, kardynałowie, wybitne osobistości oraz ubrani w żałobne szaty biedacy, odbyły się w tym samym roku we Włoszech - w Neapolu i w Rzymie.

Pośrodku rzymskiego kościoła San Lorenzo in Damaso ustawiono architektoniczną konstrukcję, wspartą na 12 kolumnach toskańskich, ozdobioną fryzem z herbami ziem polskich, tablicą inskrypcyjną i wielostopniową piramidą z płonącymi świecami, ze zwieńczeniami w postaci motywów kul i orłów. Monarcha reprezentowany był przez umieszczone na sarkofagu regalia. Na tralkowej balustradzie ustawiono postacie Wiary i Sprawiedliwości - symbole cnót królewskich oraz postać rycerza, który odnosi się do idei władzy monarszej określanej jako rex armatus.

Oprawa uroczystości stanowiła nawiązanie do tradycji antycznych – wznoszenia cenotafów, czyli grobów bez ciała, dla uczczenia wybitnych zmarłych. Castrum doloris o takiej symbolice pojawiło się po raz pierwszy w latach 1558 – 1559, podczas egzekwii za cesarza Karola V, odbywających się w różnych miastach europejskich. Katafalk Zygmunta Augusta był pierwszą tego typu realizacją w Rzymie.

Rycina pochodzi z kolekcji ks. Jana Wiśniewskiego (1876-1943), wielkiego darczyńcy Muzeum Diecezjalnego. Duchowny był również zbieraczem grafiki, cenionym w środowisku antykwariuszy i osób zajmujących się twórczością graficzną. Swoją kolekcję kompletował pod względem wartości historycznej oraz ikonograficznej. Obejmuje ona przedstawienia Polski w jej dawnych granicach – mapy, widoki miast i zabytków. W zbiorze znajdują się ponadto prace obejmujące dzieje ojczyste oraz portrety zasłużonych Polaków: wizerunki przedstawiające władców, duchownych, hetmanów, generałów, uczonych, artystów i pisarzy.

Urszula Stępień

Z kolekcji Muzeum...

Godziny otwarcia:

sezon zimowy: (od 16 X do 30 IV ) od wtorku do soboty: 9.00 - 15.30
                                                                  niedziele i święta: 13.30 - 15.30 (ostatnie wejście o 15.00) 

       sezon letni: (od 1 V do 15 X)     od wtorku do soboty: 9.00 - 16.30 

                                                                 niedziele i święta:  13.30 - 16.30 (ostatnie wejście o 16.00)

 copyright © 2001 - 2019 MAGNUM Bartosz Cebula & Muzeum Diecezjalne w Sandomierzu