W najnowszych „Studiach Sandomierskich”, t. XXVIII, s. 5-26, ukazał się artykuł Anny Sucheckiej zatytułowany: Kanonik sandomierski Marcin z Urzędowa i jego herbarz polski w historiografii.

W otoczeniu naszego Muzeum w 2015 r. wg koncepcji Anny Sucheckiej został zrekonstruowany renesansowy sandomierski ogród Marcina z Urzędowa. Założenie stanowią cztery kwatery nawiązujące do ogrodu ziół leczniczych lekarza i botanika wraz    z gatunkami roślin rodzimych rosnących w Sandomierzu w XVI w.

W artykule autorka przedstawia kierunki badań nad Herbarzem polskim Marcina                 z Urzędowa, wydanym w 1595 r., który był pierwszym polskim zielnikiem. Jest to typ renesansowej książki o charakterze encyklopedii zielarskiej, zwany również herbarzem (od łac. herba – «ziele»). Zielnik czy też herbarz (jak w tytule dzieła Marcina z Urzędowa) zawiera opisy ziół wraz z podaniem ich leczniczych właściwości, a także opisy wielu innych substancji, produktów i zjawisk. Ważną i wyróżniającą cechą tych książek była ich bogato ilustrowana forma typograficzna przyjmująca wzorce renesansowe, zwłaszcza wspaniałe drzeworyty roślin.

Anna Suchecka pokazuje jak rozwinęły się badania nad dziełem Marcina z Urzędowa, których prekursorem był J. Rostafiński. Rozległe zagadnienie stanowi rekonstrukcja jego warsztatu botanicznego, medycznego i farmaceutycznego, który przygotował go do napisania, jak wyżej wspomniano, pierwszego oryginalnego zielnika w języku polskim. Badania te zostały zaledwie zapoczątkowane, przeszkodę zaś w ich finalizacji, jak się wydaje, stanowi problem interdyscyplinarności, który wynika ze specyfiki badań nad zielnikami.

Prowadzona przez Marcina z Urzędowa różnorodna działalność tak jako duchownego czy empirysty i badacza terenowego, ale także jako lekarza zajmującego się mieszczanami     i magnatami zmusza do łączenia źródeł i metod stosowanych w obszarze nauk humanistycznych i przyrodniczych. W badaniach zielników przydatna okazuje się wiedza z takich dziedzin, jak historia botaniki, farmacji, medycyny oraz innych nauk przyrodniczych, dzieje kultury oraz bibliologia historyczna (dzieje druku i typografii), historia sztuki drzeworytniczej, a także informacje językoznawcze w zakresie nomenklatury przyrodniczej.

Zachęcamy do zapoznania się z tekstem artykułu oraz do zwiedzania naszego ogrodu.   

W sprzedaży posiadamy także zakładki z drzeworytami z „Herbarza polskiego” oraz przewodnik po sandomierskim ogrodzie kanonika Marcina z Urzędowa.

cytaty za: Anna Suchecka, Kanonik sandomierski Marcin z Urzędowa i jego herbarz polski w historiografii.

 copyright © 2001 - 2022 MAGNUM Bartosz Cebula & Muzeum Diecezjalne w Sandomierzu

Godziny otwarcia:

sezon zimowy: (od 16 X do 30 IV ) od wtorku do soboty: 9.00 - 15.30
                                                                  niedziele i święta: 13.30 - 15.30 (ostatnie wejście o 15.00) 

       sezon letni: (od 1 V  do  15 X)   od wtorku do soboty: 9.00 - 16.30 

                                                                 niedziele i święta:  13.30 - 16.30 (ostatnie wejście o 16.00)