„Obowiązkiem jest naszym pamiątki przeszłości z pietyzmem następnym pokoleniom przekazać” - tak napisał w zapiskach kronikarskich ks. Jan Wiśniewski, kiedy w dniu 9 maja 1918 roku przybył do Sandomierza z grupą 60 pielgrzymów – parafian z Borkowic, z okazji pobytu w Sandomierzu Wizytatora Apostolskiego Achille Ratti, od 1922 roku papieża Piusa XI. 

Sandomierz był miejscem, gdzie w XIX i na początku XX w. prężnie działało kościelne środowisko naukowe, zainteresowane przeszłością i pamiątkami minionego czasu. Zaznaczyło się ono kręgiem kapłanów wykształconych w Seminarium Duchownym, których wyrazistą cechą był żarliwy patriotyzm, umocniony głęboką wiedzą o dziejach ojczystych i kościelnych.Muzeum Diecezjalne przechowuje w swoich zbiorach cenne pamiątki patriotyczne, wiele z nich ofiarował do zbiorów ks. Jan Wiśniewski.

Zapraszamy do poznania zabytków, na których widnieje Orzeł Biały, wszechobecny w życiu publicznym, który utrwalił się jako symbol Rzeczypospolitej, symbol królewski, a także jako znak narodu polskiego. 

Herb Polski wygrawerowany jest na stopie Relikwiarza Drzewa Krzyża Świętego, który ofiarował do sandomierskiej kolegiaty król Władysław Jagiełło. Krzyż o delikatnej ażurowej strukturze powstał przed 1343 rokiem w warsztacie Górnej Nadrenii; a w latach ok. 1470-1480 został uzupełniony o trzon z kapliczkowym nodusem i ośmiodzielną stopę z grawerowanymi herbami: Polski, Litwy, Jagiellonów i ziemi sandomierskiej oraz dwiema tarczami z herbem Dębno.Herb królewski Kazimierza Wielkiego widnieje na karcie iluminowanej, rękopiśmiennej biblii z komentarzem Rabanusa Maurusa „Commentarii In libros Machabeorum et Novum Testamentum” z XIV w. sprawionej staraniem króla, do sandomierskiej kolegiaty. W otoku herbu umieszczono inskrypcję: + SIGNUM MAGNIFICI KAZIMIRI DEI GRATIA REGIS POLONIAE.Orzeł wyobrażony jest także na sztandarze Powstańców Styczniowych z 1863 r. Orzeł wykonany jest techniką aplikacji, z białej tkaniny jedwabnej, z wykorzystaniem szklanych koralików i nici metalowej. 

W Sali IV mogą Państwo zobaczyć kafel z Orłem, pochodzący z dawnego klasztoru Panien Benedyktynek.Natomiast w Sali VII znajduje się szklany przycisk do papieru z poł. XIX w. posiadający rytowaną dekorację w postaci tarcz herbowych przedstawiających Orła i Pogoń. 

Cenną pamiątką jest klamra z motywem Orła pochodząca z czasu Powstania Styczniowego, wykonana techniką filigranu, ozdobiona emalią. Orzeł biały przedstawiony jest również na srebrnej papierośnicy wykonanej w warszawskiej firmie Krupskiego i Matulewicza w latach 1921-1939.

Wspaniałym przykładem pamiątki patriotycznej jest rzeźba, dzieło Piotra Kozakiewicza z 1878 r. Temat rzeźby przypomina o szczególnym zainteresowaniu Piusa IX sprawami Polski. Oto papież Pius IX, wznosi prawą dłoń w geście błogosławieństwa, lewą zaś położył na pochylonej głowie klęczącej niewiasty, która uosabia Polskę zniewoloną i ciężko doświadczoną w powstaniach narodowych. O kolana klęczącej wsparta jest herbowa tarcza z wyobrażeniem Orła, Pogoni, Archanioła, symbolizująca nadzieję na przywrócenie całości przedrozbiorowej Rzeczypospolitej - wspólnoty Korony, Litwy i Rusi. Na cokole umieszczono napis: „Cierpliwości, stałości, odwagi”. Rzeźbę zakupił w 1929 r. w Krakowie ks. Jan Wiśniewski.W naszym Muzeum znajduje się także Polski orzeł wojskowy z datą roczną 1863. Noszony był na granatowych rogatywkach, wchodzących w skład ubiorów weteranów powstania styczniowego. 

W związku z rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości, zapraszamy rodziców z dziećmi i dziadków z wnukami do Muzeum Diecezjalnego. Dzieci będą mogły spróbować odszukać za pomocą mapy zgromadzone w Muzeum wizerunki Orła. Zapraszamy.

 copyright © 2001 - 2022 MAGNUM Bartosz Cebula & Muzeum Diecezjalne w Sandomierzu

Godziny otwarcia:

sezon zimowy: (od 16 X do 30 IV ) od wtorku do soboty: 9.00 - 15.30
                                                                  niedziele i święta: 13.30 - 15.30 (ostatnie wejście o 15.00) 

       sezon letni: (od 1 V  do  15 X)   od wtorku do soboty: 9.00 - 16.30 

                                                                 niedziele i święta:  13.30 - 16.30 (ostatnie wejście o 16.00)