W naszym Muzeum mogą Państwo obejrzeć średniowieczny skarb z Trójcy – Zawichostu. Zapraszamy serdecznie.

Skarb monet piastowskich został odkryty w marcu 2021 na terenie Trójcy, dawnej wsi, obecnie stanowiącej część Zawichostu, położonej niedaleko Sandomierza. Dokonali tego członkowie Nadwiślańskiej Grupy Poszukiwawczy Stowarzyszenia „Szansa” z Annopola i Stowarzyszenia „Wspólne Dziedzictwo” z Opatowa. Poszukiwania odbywały się za zgodą wojewódzkiego konserwatora zabytków, pod nadzorem Instytutu Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. 

W plebiscycie „National Geographic” Polska, skarb znalazł się na pierwszym miejscu wśród 10 najważniejszych odkryć archeologicznych w roku 2021. W jego skład wchodzi 1883 monet, w tym: 1 denar Bolesława Śmiałego, 2 denary Bolesława Krzywoustego, 626 denarów Władysława Wygnańca typu IV (orzeł i zając) i 1245 denarów Bolesława Kędzierzawego, w tym: 615 denarów typu I (książę z mieczem na kolanach/relikwiarz św. Wojciecha), 233 denary typu II (dwaj książęta za stołem/rycerz), 140 denarów typu III (cesarz Fryderyk Barbarossa/imię św. Wojciecha), 257 denarów typu IV (książę z mieczem/trzej książęta za stołem). Skarb został ukryty w niewielkim glinianym naczyniu najpewniej zakopanym ok. 1165 roku. Poza skarbem monet piastowskich na kilkaset monet z różnych czasów, w tym ponad 140  z okresu od X do  XII w. Jest to jeden z największych depozytów zbiorowych monet z X-XII w. (głównie XI w.) odkrytych na ziemiach polskich. 

W Trójcy odnaleziono ponadto kilkadziesiąt odważników żelaznych powlekanych brązem, które były używane w handlu w rejonie Morza Bałtyckiego i służyły do odważania srebra. Łączy się je z systemem miar i wag stosowanym w X i XI w. przez wikingów. Jest to największy zbiór odważników tego typu w Polsce południowej.

Znaleziono także pochodzące z Rusi dewocjonalia, liczną biżuterię i ozdoby z okresu cesarstwa rzymskiego i średniowiecza, np. unikatowy fragment fibuli, czyli zapinki palczastej, datowanej na późny okres wędrówek ludów, który może się wiązać z pierwszą falą Słowian, jaka pojawiła się w Małopolsce.

Wyjątkowym znaleziskiem jest ołowiana bulla księcia polskiego Bolesława – Bolesława Krzywoustego, bądź jego syna, Bolesława Kędzierzawego. Jest to szósty taki zabytek znaleziony w Polsce. 

W trakcie przeprowadzonych jesienią 2021 roku przez Instytut Archeologii UMCS badań wykopaliskowych na terenie Trójcy odkryto m.in. liczne fragmenty naczyń z XI w., fragment bogato zdobionego grzebienia kościanego, przęślik z różowego łupku wołyńskiego oraz kolejny skarb, w składający się z 26 monet: denarów krzyżowych polskich i saskich, denarów cesarskich Ottona II, Ottona III, Ottona III i Adelajdy, księcia Bawarii Henryka IV Świętego (późniejszego cesarza), monet angielskich króla Aethelreda I, i fragmentów ozdób srebrnych. Skarb ten został zakopany, zapewne w pojemniku (sakiewce) z materiału lub skóry, przed połową XI w.

Dokonane w latach 200-2021 odkrycia wskazują, że  dawna miejscowość Trójca była jednym z najistotniejszych ośrodków XI- wiecznego handlu na terenie północnej Małopolski. Ulokowana została w miejscu jednej z najważniejszych średniowiecznych przepraw przez Wisłę. Krzyżowały się w niej dwa szlaki handlowe:  prowadzący z Rusi do Europy Zachodniej ze szlakiem, który wzdłuż Wisły prowadził znad Morza Bałtyckiego w kierunku do przełęczy karpackich i dalej nad Adriatyk.

 copyright © 2001 - 2022 MAGNUM Bartosz Cebula & Muzeum Diecezjalne w Sandomierzu

Godziny otwarcia:

sezon zimowy: (od 16 X do 30 IV ) od wtorku do soboty: 9.00 - 15.30
                                                                  niedziele i święta: 13.30 - 15.30 (ostatnie wejście o 15.00) 

       sezon letni: (od 1 V  do  15 X)   od wtorku do soboty: 9.00 - 16.30 

                                                                 niedziele i święta:  13.30 - 16.30 (ostatnie wejście o 16.00)